Dyrektywa Omnibus – co oznacza dla właścicieli sklepów internetowych?

Od 1 stycznia 2023 roku polskich przedsiębiorców prowadzących działalność handlową zaczęły obowiązywać nowe przepisy wynikające z regulacji prawnych UE. Dyrektywa Omnibus zrewolucjonizowała dotychczasowy sposób informowania o obniżkach cen i wprowadziła zmiany, których celem jest wyeliminowanie nieuczciwych praktyk sprzedażowych. Za nieprzestrzeganie nowych przepisów można otrzymać karę finansową. Jakie znaczenie ma dyrektywa Omnibus dla branży e-commerce?

Czym jest dyrektywa Omnibus?

Dyrektywa Omnibus to akt prawny Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) uchwalony 27 listopada 2019, który wprowadza zmiany również w polskim ustawodawstwie. Dyrektywa obejmuje modyfikacje w unijnym prawie ochrony konsumenta, dlatego nowe przepisy były motywem do zaimplementowania zmian także w krajowych ustawach zgodnie z przesłankami Parlamentu i Rady UE. Mimo że nowe regulacje prawne zostały przyjęte przez organy europejskiej władzy rok temu (7 stycznia 2022 roku), Polska nie wdrożyła przepisów dyrektywy na czas. Akt prawny obowiązuje od 1 stycznia 2023 roku, a przedsiębiorcy z Polski muszą jak najszybciej dostosować swoją działalność do nowych przepisów.

Regulacje ogłoszone pod postacią dyrektywy Omnibus wprowadzają zmiany w polskim prawie i dotyczą m.in.:

• Ustawy z dnia 30 maja 2014 o prawach konsumenta
• Ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów,
• Ustawy z dnia 9 maja 2014 roku o informowaniu o cenach towarów i usług,
• Ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. przeciw nieuczciwym praktykom rynkowym.

Kogo obowiązują nowe zasady?

Przepisy dyrektywy Omnibus ingerują w sposób pracy przedsiębiorców, którzy uczestniczą w procesie zawierania umów z konsumentami i faktycznie odpowiadają za cenę sprzedawanych towarów. Zmiany w obrębie ustaw dotyczą zatem wszystkim przedsiębiorców prowadzących biznes stacjonarnie i online oraz sprzedawców korzystających z form handlu telefonicznego i sprzedaży katalogowej. Wprowadzenie aktualizacji wobec krajowych przepisów ma na celu ograniczyć złe praktyki stosowane przez niektórych właścicieli sklepów internetowych, którzy dotychczas manipulowali cenami sprzedawanych towarów oraz opiniami uzyskanymi od nieistniejących konsumentów.

Co oznacza wprowadzenie dyrektywy Omnibus dla Twojego sklepu internetowego?

Unijna dyrektywa Omnibus to ukłon w stronę konsumenta i jego praw. Aktualizacja obowiązujących przepisów ma największe znaczenie dla klientów preferujących zakupy online, którzy niejednokrotnie byli oszukiwani przez nieuczciwych sprzedawców podwyższających ceny towarów podczas promocji, takich jak Black Friday czy Cyber Monday. Reorganizacji uległ m.in. system komunikowania o obniżce cen, funkcja wystawiania opinii przez klientów oraz sposób filtrowania produktów. Administratorzy platform sprzedażowych – jeśli jeszcze tego nie zrobili – powinni jak najszybciej dostosować wygląd swojego sklepu internetowego względem nowych obowiązków spoczywających na przedsiębiorcach sektora e-commerce.

Nowy sposób prezentacji obniżki cen

Największe znaczenie dla właścicieli sklepów internetowych ma obowiązek informowania konsumentów o najniższej cenie towaru w okresie 30 dni przed aktualną obniżką. W związku z wprowadzeniem przepisów administratorzy platform sprzedażowych są zobowiązani weryfikować i aktualizować informacje widoczne na stronie sklepu według faktycznych danych. Dyrektywa Omnibus nie określa, jak dokładnie powinien wyglądać komunikat o cenie produktu z ostatnich 30 dni. Przedsiębiorcy mogą m.in.:

• pokazać historię zmiany ceny z kilku miesięcy,
• umieścić dodatkowy fragment tekstu pod ceną promocyjną, który wskazuje na najniższy koszt zakupu produktu w ciągu ostatnich 30 dni,
• wdrożyć na karcie produktu dodatkowy moduł, który automatycznie wyświetli użytkownikowi najniższą cenę z okresu minionego miesiąca lub zaimplementować przeznaczoną do tego wtyczkę CMS.

Dyrektywa Omnibus wskazuje również na szereg procedur dotyczących zmiany cen towarów dostępnych w sklepie internetowym, które nie wymagają wskazania najniższej ceny z ostatnich 30 dni przed wdrożeniem promocji. Zaliczyć do nich można m.in. powszechnie ogłaszaną zmianę cennika, towary klasyfikowane w sekcji typu „największe promocje” lub „wielkie rabaty”, a także akcje promocyjne umożliwiające zakup produktów taniej przy wyborze opcji kilku sztuk np. „Kup 3 artykuły i zapłać za 2”. Warto również wspomnieć, że obowiązujące od stycznia 2023 przepisy nie są prawomocne wobec programów lojalnościowych, a także indywidualnie przyznawanych rabatów np. za przekroczenie określonej wartości koszyka.

Przykład wdrożenia nowego komunikatu o obniżce cen na platformach sprzedażowych w wybranych e-commerce:

(Źródło: www.eobuwie.pl, www.mediaexpert.pl, www.morele.net)

Weryfikacja opinii od klientów

Dodatkowy obowiązek informacyjny wynikający z wprowadzenia dyrektywy Omnibus dotyczy sposobu weryfikacji i prezentacji opinii w sklepie internetowym. Według przepisów ogłoszonych w akcie prawnym administratorzy platform sprzedażowych są zobligowani do przekazania konsumentom informacji wskazujących na pochodzenie opinii, ich źródło oraz wiarygodność. Co to oznacza w praktyce? Każdy właściciel sklepu w e-commerce powinien podać do publicznego użytku informacje:

• czy publikowane recenzje pochodzą od prawdziwych klientów i są autentyczne;
• czy właściciel sklepu zamieszcza na platformie sprzedażowej wszystkie opinie – czy tylko pozytywne;
• czy opinie dostępne na stronie są sponsorowane;
• w jaki sposób wyliczona zostaje średnia ocena widoczna na karcie produktu.

Przedsiębiorcy są zobligowani wyłącznie do przekazywania użytkownikom zweryfikowanych informacji – zgodnie z dyrektywą podawanie informacji niezweryfikowanych jest zabronione i podlega karze finansowej.

Przykład prawidłowego informowania o opiniach dostępnych na platformie sprzedażowej:

(Źródło: www.zalando.pl)

Dostosowanie wyszukiwarek na platformach sprzedażowych

Dotychczas podczas korzystania z wyszukiwarki w sklepie internetowym użytkownik samodzielnie mógł wybrać zakres filtrów, które wpływały na prezentację konkretnych produktów. Nie byłoby w tym nic złego, gdyby nie fakt, że operatorzy platform, takich jak porównywarki cenowe lub marketplaces wykorzystywały stosowanie wymienionych ustawień do wyświetlania opłaconych wyników. Dyrektywa Omnibus wprowadza obowiązek dotyczący informowania o systemie filtrowania produktów w handlu elektronicznym, dzięki któremu konsument zobaczy nie tylko sposób prezentacji wyników, ale także – płatne wyświetlenia. Oznacza to, że jeśli administrator platformy sklepu online, porównywarki cen lub marketplace korzysta z poleceń sponsorowanych, jest zobowiązany poinformować o tym konsumenta w sieci.

Na co jeszcze przedsiębiorcy powinni zwrócić uwagę?

Zmiany w obrębie wymienionych obszarów dotyczą najważniejszych działań, które wymagają optymalizacji przy prowadzeniu biznesu w e-commerce. Przedsiębiorcy, którzy korzystają z tej formy prowadzenia działalności, powinni zapoznać się ze wszystkimi zapisami dyrektywy Omnibus, aby zwrócić uwagę również na aspekty, takie jak:

• konieczność poinformowania konsumenta o profilowaniu ceny, jeśli przedsiębiorca stosuje taką praktykę;
• obowiązek publikacji pełnego adresu mailowego, nr telefonu oraz adresu siedziby firmy;
• płatność przy użyciu danych osobowych za usługi i wiele innych.

Pełny tekst dyrektywy Omnibus znajdziesz tutaj: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/?uri=CELEX:32019L2161.

Jakie kary przewidziano za niedostosowanie działań względem dyrektywy Omnibus?

Zastosowanie się do przepisów będzie egzekwowane poprzez nałożenie kar finansowych na przedsiębiorców z sektora sprzedaży. W tym celu opracowano system zakładający przyznanie grzywny w kwocie odpowiadającej określonemu procentowi od uzyskanego obrotu rocznego. W wyniku zaniechania obowiązku informowania konsumenta o obniżce cen właściciel platformy sprzedażowej może otrzymać karę pieniężną w kwocie do 20 000 złotych i mieć nieprzyjemności z powodu szerzenia nieuczciwych praktyk rynkowych.

Ewelina Pawłowska

Perfekcjonistka w tekstach. W branży content marketingu obecna od 2 lat. Jak sama mówi, lubi swoją pracę za to, że może się popisać. Stale rozwija swoje umiejętności praktyczne i zgłębia tajniki SEO. Wolne chwile spędza na praktyce jogi i spotkaniach z przyjaciółmi.